Đồ gá và vai trò trong ngành công nghiệp cơ khí chế tạo
- Định nghĩa:

Chức năng của đồ gá:
– Bảo đảm vị trí chính xác giữa phôi và dụng cụ cắt.
– Giảm thời gian phụ và thời gian máy.
– Tận dụng và mở rộng khả năng công nghệ của máy.
– Giảm cường độ lao động của công nhân.
– Giảm thấp yêu cầu bậc thợ.
Đồ gá góp phần nâng cao mức độ cơ khí hóa và tự động hóa của quá trình sản xuất cơ khí chính xác. Trên các máy công cụ để cắt gọt được đểu phải tiến hành quá trình gá lắp chi tiết. Do đó đồ gá là một trang bị công nghệ không thể thiếu trong quá trình gia công trên máy cắt kim loại. Vậy nên đồ gá cần phải đạt 2 tiêu chuẩn: định vị tốt và kẹp chặt tốt.
- Phân loại:
- Đồ gá lắp ráp
- Đồ gá kiểm tra
- Đồ gá gia công
- Đồ gá lắp ráp
Đồ gá lắp ráp là những đồ gá dùng để xác định vị trí và kẹp chặt chi tiết (sản phẩm) gồm có :
- Đồ gá lắp ráp vạn năng: thường được sử dụng trong sản xuất đơn chiếc và hàng loại nhỏ bao gồm : các bàn lắp ráp, khối V, ke gá, các loại kích và các loại chi tiết cơ cấu phụ tùng khác (Tấm lót, chêm, mỏ kẹp,…)
- Đồ gá lắp ráp chuyên dụng: được sử dụng rộng rãi trong sản xuất loạt lớn và hàng khối để thực hiện việc lắp ráp những nguyên công xác định. Dựa vào chức năng của nó người ta chia làm đồ gá kẹp chặt chi tiết cơ sở và đồ gá gá đặt chính xác chi tiết.
- Đồ gá kiểm tra :
Đồ gá kiểm tra dùng để đánh giá độ chính xác hoặc chất lượng bề mặt của chi tiết, sản phẩm trong quá trình gia công và khi thu nhận sản phẩm.
Sai số của các chi tiết từ khoảng 10-20% dung sai của các chi tiết đến từ các yếu tố như quá trình đo, ăn mòn, nhiệt độ,.. Để giảm thiểu sai số kỹ thuật nói trên đồ gá kiểm tra được thiết kế chú ý tới nguyên nhân dẫn đến sai số. Đồ gá kiểm tra được chia làm:
- Đồ gá kiểm tra tĩnh (thường dùng để kiểm tra các chi tiết vừa và nhỏ)
- Đồ gá kiểm tra di động (dùng để kiểm tra các chi tiết, sản phẩm có kích thước lớn)
- Đồ gá gia công :
Đồ gá gia công cơ là một trang bị công nghệ nhằm xác định vị trí chính xác của chi tiết gia công so với dụng cụ cắt , đồng thời giữ vững vị trí đó trong suốt quá trình gia công.
Công dụng của đồ gá gia công
+ Bảo đảm độ chính xác vị trí của các bề mặt gia công. Nhờ đồ gá để gá đặt chi tiết, có thể xác định chính xác vị trí tương đối giữa bề mặt gia công với máy và dao cắt, hơn nữa có thể đạt độ chính xác vị trí này tương đối cao một cách ổn định, tin cậy và nhanh chóng.
+ Nâng cao năng suất lao động, giảm thiểu thời gian phụ, có thể gá đặt đồng thời nhiều chi tiết cùng lúc, làm thời gian cơ bản trùng với thời gian phụ, khi dùng đồ gá tự động hóa cơ khí còn có thể giảm được thời gian phụ, nâng cao năng suất lao động rất lớn.
+ Mở rộng phạm vi sử dụng của máy công cụ, cho phép máy gia công được những bề mặt phức tạp mà khi không có mặt của các trang bị đồ gá sẽ không thể gia công được.
+ Không yêu cầu tay nghề công nhân cao, giảm sức lao động.
- Vai trò đối với ngành công nghiệp cơ khí – chế tạo
Cố định vị trí chi tiết đã định vị , không có ngoại lực làm xê dịch hay rung động ( kẹp chặt), bảo đảm vị trí chính xác giữa phôi và dụng cụ cắt
- Xác định vị trí và dẫn hướng dụng cụ cắt.
- Giảm thời gian phụ và thời gian máy
- Tạo thêm một số chuyển động để gia công các bề mặt phức tạp, tận dụng và mở rộng khả năng công nghệ của máy
- Giảm cường độ lao động của công nhân
- Giảm thấp yêu cầu bậc thợ.Bảo đảm vị trí chính xác giữa phôi và dụng cụ cắt.